BEDRoCK
Slik je de pil? Dit is wat je moet weten
"Als je door blijft slikken van jongs af aan leer je je eigen lichaam en cyclus niet optimaal kennen"
Het is iets wat hormoonspecialist José Buik-Evers regelmatig hoort: ‘Jonge meiden, maar trouwens ook vrouwen van 30, 40 jaar die in no time de pil voorgeschreven krijgen door hun huisarts. Binnen een paar minuten staan ze weer buiten met het recept in de hand. Dan pas denken ze: ‘wil ik dit eigenlijk wel?’
Er wordt weinig informatie gegeven. De anticonceptiepil is dan ook een terugkerend onderwerp in haar praktijk waar ze als specialist in vrouwengezondheid oplossingen probeert te vinden voor allerhande klachten. Ik sprak met haar om eindelijk antwoord te krijgen op al die vragen over de pil, want inderdaad: willen we dit eigenlijk wel?
Zou je jezelf een voorstander noemen van de pil? Of zou je liever zien dat ‘ie minder voorgeschreven wordt?
“Dat is een persoonlijke vraag, maar ik kan ‘m wel theoretisch beantwoorden. Wat we ons vaak niet realiseren is dat de pil een stukje wegneemt van onze persoonlijke cyclus. Daar zitten nou eenmaal pieken en dalen in. De ene week kun je de wereld aan, de andere week trek je je liever wat terug. Dat is iets natuurlijks en ik denk dat dat goed is.
Wanneer je aan de pil bent heb je drie weken lang dezelfde dosis hormonen en dus geen pieken en dalen. Het past eigenlijk je eigen zijn aan, je persoonlijkheid. Meiden van een jaar of 13, 14, 15 beginnen vaak al aan de pil en ze stoppen pas op het moment dat ze kinderen willen krijgen. Dat ligt nu rond het dertigste levensjaar dus dat is al best laat. Wanneer je de pil slikt leg je je eicelgroei stil. Mocht er iets mis zijn dan kom je daar pas achter op het moment dat je zwanger wil worden. Er zou meer informatie moeten komen vanuit moeders of de huisarts.”
Oftewel: van je vijftiende tot je dertigste aan de pil is geen al te goed idee?
“Als je door blijft slikken van jongs af aan leer je je eigen lichaam en cyclus niet optimaal kennen. Ik raad daarom aan om ‘m misschien een halfjaar te slikken wanneer er sprake is van heftige menstruatieklachten. Daarna, als de klachten minder zijn, lijkt het mij goed eens te kijken hoe het zonder gaat. Ik zou dus zeggen: leer je eigen lichaam kennen.
Wees er bewust van dat de pil wel een medicijn is dat je slikt. Je lever moet hard werken voor de afbraak en gebruikt daardoor veel B-vitamines. Dat is ook iets om op te letten. We eten niet altijd even gezond meer. Vijf van de zeven dagen groente eten lukt al niet altijd en we hebben tegenwoordig meer last van stress dan vroeger. Je krijgt dus minder goede voedingsstoffen binnen, hebt ook nog die stress en daarbovenop nog het slikken van de pil.”
Hoe lang raad je aan om te stoppen als je een break neemt om jezelf beter te leren kennen?
“Als je stopt zijn de hormonen in principe een paar dagen later je lichaam uit. Je hersenen pakken je cyclus dan weer op. Toch zou ik een periode van een halfjaar aanraden, gezien de pil niet het enige is dat je gesteldheid beínvloedt.
Stel je stopt tijdens een vakantieperiode, dan denk je misschien: ‘wat voel ik me goed, dit is een stuk beter!’ Terwijl dat heel anders kan zijn wanneer je stress op je werk of studie hebt. Als je dus stopt, probeer dan bewust bezig te zijn met hoe je je voelt. Doordeweeks, in het weekend, tijdens een vakantie. Zo krijg je het meest eerlijke beeld. Hetzelfde geldt overigens ook voor het uitproberen van de pil. Je lichaam moet ermee leren dealen: geef het drie maanden. Blijven je klachten langer, dan is het zeker goed eens na te denken over een andere manier van anticonceptie.”
Je hoort best vaak dat vrouwen dat toch liever niet willen stoppen, omdat ze de pil niet alleen slikken vanwege de anticonceptie, maar ook vanwege klachten als acne
“Ik ben niet zo van de symptoombestrijding. Het is beter om de kern aan te pakken. Komt er dus iemand bij mij met bepaalde klachten, dan kijk ik op welke andere manieren ik iets kan doen. Zijn er bepaalde voedingstekorten die aangevuld kunnen worden door een ander eetpatroon of met supplementen? Of kunnen we veranderingen maken in de lifestyle? Ontspanning is bijvoorbeeld ook belangrijk. De pil enkel slikken vanwege klachten heeft wat mij betreft dus geen voorkeur. Een medicijn zou je alleen moeten slikken als het echt niet anders kan.”
Ik hoor en lees ook veel over een verlaagd libido door de pil. Kun je daar iets meer over vertellen?
“Theoretisch gezien zijn er meerdere factoren. In de pil zit oestrogeen en progesteron. Oestrogeen heeft invloed op je lever. Je lever breekt stoffen af zoals alcohol en medicijnen en wat we vaak vergeten is dat de pil een medicijn is als elk ander en je lichaam het dus wil afbreken.
Vandaar ook dat de pil een dosering heeft die hoger is dan je in principe nodig hebt: er wordt een deel afgebroken. Je lever reageert op het oestrogeen in de pil door op een verhoogd niveau een bindingseiwit aan te maken: SHGB. Dit bindingseiwit bindt testosteron waardoor er minder vrij beschikbaar is. Zo blijft er minder over en dus zou je last kunnen hebben van een libidovermindering. Al ben ik niet zo zwart-wit in het benoemen van klachten. Er zijn ook vrouwen die er geen last van hebben.”
En hoe zit het met depressieve klachten? Het hebben van een afgevlakt gevoel?
“Van oestrogeen weten we dat het – onder andere – invloed heeft op de hersenen. Het beïnvloedt de aanmaak van serotonine en dat stofje zorgt er bijvoorbeeld voor dat je wel of geen zin hebt in een feestje, het idee hebt dat je de dag aankunt. De ene vrouw heeft hier meer last van dan de andere, dat is afhankelijk van de receptoren in je hersenen. Ga je naar de down-kant toe, dan raad ik aan na te denken of je door wil blijven slikken.”
Je hebt veel verschillende soorten anticonceptiepillen. Waar zit dat verschil in? Is er iets waar je op kunt letten bij bepaalde klachten?
“De pil die standaard voorgeschreven wordt is de Microgynon 30 (etinylestradiol/levonorgestrel). Die 30 staat voor 30 microgram oestrogeen, dat is tegenwoordig de basis. Ter vergelijking: we komen van de 50 microgram toen de pil geïntroduceerd werd in de jaren 60. Daar kon je bijvoorbeeld een verhoogd risico op trombose van krijgen.
Je hebt ook pillen waar maar 20 microgram in zit. Dat is overigens gelijk het minimale voor de pil, gezien die eerst door het maag-darmgestel moet en de stoffen deels worden afgebroken door de lever. Dat wat daarna nog overblijft moet vervolgens je cyclus beïnvloeden.
Los van de hoeveelheid oestrogeen kun je ook kijken naar het soort progesteron dat in je pil zit. Iets wat veel huisartsen buiten beschouwing laten. Sommige progesteron wordt versneld omgezet naar testosteron. Stel je hebt last van acne, dan werkt dat negatief en heb je liever dat het minder omgezet wordt. Iets om op te letten als je bepaalde typen klachten hebt dus. Dan heb je ook nog pillen die sterk op elkaar lijken qua recept. Er zit bijvoorbeeld evenveel oestrogeen en progesteron in. Toch zou je er een andere reactie op kunnen hebben doordat er een ander type bindmiddel of glazuur in zit.”
Welke andere vorm van anticonceptie zou je aanraden voor iemand die de pil liever niet (meer) slikt?
“Je hebt bijvoorbeeld de Implanon, prikpil of Mirena spiraal. Deze vormen van anticonceptie leggen je cyclus stil, maar dienen geen oestrogeen toe. Iets waar niet altijd aandacht aan besteed wordt wanneer vrouwen voor deze opties kiezen. Oestrogeen heb je namelijk wel nodig. Vooral bij jonge meiden is het belangrijk, omdat je oestrogeen onder andere nodig hebt voor botgroei. Je kunt het ook vrij snel mentaal merken. Ik heb vrouwen op bezoek die zodra ze een van deze vormen van anticonceptie probeerden gelijk geen of veel minder zin hadden in seks dan daarvoor. En dan heb je nog de NuvaRing. Die geeft plaatselijk hormonen af en dus zit daar maar 15 microgram oestrogeen in. Ook dat zou je kunnen proberen.”
Meer over hormonen lezen? Op José’s site Hormoonspecialist vind je all you need to know.
Journalist - Nydia van Voorthuizen
Augustus 2016
Link: Artikel Bedrock
